Zonder overstap reizen tussen Aken, Maastricht en Luik: vanaf eind juni kan het. Dan neemt Arriva de Drielandentrein in dienst. Er ging veel voorbereiding aan vooraf om het materieel onder drie verschillende treinbeveiligingssystemen te laten rijden. Testritten verliepen soepeltjes, behalve nabij Aachen Hbf. We spreken met technisch engineer Tijmen Wassink en vakspecialist-machinist René Hameleers over het Baken van Aken.

Helemaal nieuw is de Drielandentrein niet. Sinds 2019 pendelt die tussen twee landen, van Aken naar Maastricht en terug. Vanaf 30 juni wordt de treindienst doorgetrokken naar station Liège-Guillemins. Voor het Belgische traject moest Arriva het materieel ombouwen naar ETCS. Dit nieuwe treinbeveiligingssysteem is elders op de route pas beschikbaar als ook het spoor is omgebouwd.

Rijden met drie verschillende treinbeveiligingssystemen

Met aanvullende modules kunnen de acht ETCS-geconfigureerde treinen ook rijden onder het huidige Nederlandse systeem ATB en het Duitse PZB. ATB- en PZB-signalen vanuit het spoor worden door deze modules vertaald naar het nieuwe ETCS-systeem. Balises in het spoor geven instructies om de plaatselijke signalen te vertalen. Deze vertaling wordt gedaan door de zogeheten Specific Transition Module (STM), ook op andere trajecten in gebruik, en werd uitvoerig getest in het testlab en later op de baan.

Bij Aken kwamen de testritten toch onverwachts tot stilstand. “Daar sta je dan, vlakbij het station en geen idee wat er aan de hand is”, vertelt Arriva-machinist Hameleers. Na veel uitzoekwerk en overleg met ETCS-bouwer AngelStar en balise-fabrikant Siemens bleek er een verkeerd geprogrammeerde balise in het spoor te liggen. De trein herkende de instructie niet en werd uit veiligheidsoverweging automatisch stilgezet.

Van probleem naar oplossing

Het bewuste Baken van Aken kreeg na een aantal maanden de benodigde software-update. “Elke aanpassing moet immers ook weer goed worden getest en goedgekeurd”, legt engineer Wassink uit. Tot die tijd kon Arriva de bewuste balise  ‘omzeilen' door via een ongebruikelijk treinpad naar een ongebruikelijk perron op station Aken te navigeren. Dat was mogelijk door de maximaal meewerkende houding van de Duitse collega’s. Inmiddels zijn alle tests doorlopen en zijn de treinen klaar voor vertrek. Het is de eerste keer dat regionale treinen met drie verschillende beveiligingssystemen overweg kunnen.

Voor Hameleers en Wassink zit het werk er op. Hun belangrijkste les uit de praktijk? Je kunt in labs testen en analyseren wat je wilt, maar de werkelijkheid is weerbarstig. Het is daarom handig als alle betrokken partijen iemand afvaardigen die problemen snel kan aanpakken. Nu Arriva de treinenvloot in het Noorden ombouwt naar ETCS voor de uitrol van ERTMS in Nederland, komt die les vast nog ergens van pas. Met dank aan het Baken van Aken.